Pope Francis smiles as members of the assembly of the Synod of Bishops approach the end of their work Oct. 28, 2023, in the Paul VI Hall at the Vatican. (CNS photo/Vatican Media)
Synod synthesis shows agreement, divergences, including on ‘synodality’
BYCINDY WOODEN, CATHOLIC NEWS SERVICE
OCT 28, 2023US/WORLD
(Nguyên bản tiếng Anh
đăng trong báo điện tử Northwest Catholic của Tổng Giáo
Phận
Seattle. Đây là một văn kiện quan trọng rất nên đọc, tóm lược những gì đã xảy
ra trong thượng hội đồng giám mục mới đây tại Rome).
VATICAN CITY — Một báo cáo tóm lược những
cuộc thảo luận trong Thượng Hội Đồng Giám Mục nói rằng giáo hội có thể cần thêm
những phương pháp mục vụ mời gọi, nhất là đối với những người cảm thấy bi loại
trừ, nhưng báo cáo cũng nhìn nhận có những người sợ đi ngược lại những giáo
huấn và lề lối truyền thống của giáo hội.
Trong
số những đề tài được được đề cập trong báo cáo, phải kể đến nạn giáo sĩ lạm
dụng tình dục, vai trò của phụ nữ trong giáo hội, chính sách đến với người nghèo
và ngay cả quan niệm về “Dân Chúa Đồng Hành.”
Đại
hội, gồm 364 thành viên được bỏ phiếu – 365 nếu tính cả Giáo
Hoàng
Phanxico – đã họp mặt trong những khóa họp hành động sáu ngày mỗi tuần, từ 4 –
28 tháng 10 sau một kỳ tĩnh tâm ba ngày ở bên ngoài thành Rome. Trong những
thành viên được bỏ phiếu có Tổng Giám Mục Paul D. Etienne, đã được Đức Giáo
Hoàng
Phanxico chỉ định làm đại biểu. Theo lịch trình các thành viên sẽ cùng đức giáo
hoàng cử hành Thánh Lễ bế mạc đại hội vào ngày 29 tháng 10.
Sau
khi cuộc bỏ phiếu về bản tổng kết hoàn tất, đức giáo hoàng nói ngài muốn nhắc
nhở mọi người rằng nhân vật chính của thương hội đồng là Thánh Thần. Ngài cảm
ơn vắn tắt ban tổ chức thượng hội đồng, rồi hợp cùng các thành viên đại hôi để
cảm tạ Thiên Chúa.
Những
cuộc thảo luận này đã mở màn cho một năm suy tư tiếp theo với đỉnh cao là
thượng hội đồng thứ hai và cuối cùng, vào cuối năm 2024 cũng về đề tài này.
Sau
cuộc bỏ phiếu chấp thuận bản tổng kết, đức giáo hoàng nói ngài muốn nhắc mọi
người rằng “nhân vật chính của thượng hội
đồng là Thánh Thần,” ngài vắn tắt cảm ơn các giới chức tổ chức thượng hội đồng
và cùng với các thành viên hội đồng dâng lời cảm tạ Thiên Chúa.
Bản
báo cáo tổng kết dài 41 trang, đã được bỏ phiếu từng đoạn một vào ngày 28 tháng
10, đã mô tả mục đích của nó là trình bày “những điểm đồng thuận, những vấn đề
cần xem xét và những đề nghị phát xuất từ cuộc đối thoại về các vấn đề được
thảo luận dưới các đề mục: Dân Chúa Đồng Hành, rước Mình Thánh, sứ mạng và tham
gia.
Mỗi
khoản trong bản báo cáo đã được chấp thuận bởi ít nhất 2 phần 3 những thành
viên có mặt và bỏ phiếu, các nhân viên phụ trách thượng hội đồng nói thế. Họ đã
công bố kết quả của mỗi cuộc bỏ phiếu.
Trong
các đề tài của thượng hội đồng, các thành viên đã xét đến vai trò của phụ nữ
trong giáo hội, kể cả tham gia vào việc làm quyết định; xem xét khả năng phong
chức phó tế cho phụ nữ. Bản báo cáo kêu gọi nghiên cứu thêm, về lãnh vực thần
học và mục vụ, về khả năng phong chức phó tế cho phụ nữ, gồm cả việc tái xét những
kết luận của các ủy ban do Đức Giáo Hoàng Phanxico đã lập lên vào năm 2016 và
2020.
Đoạn
này dược chấp thuận với số phiêu 279 thuận và 67 phiếu chống, nghĩa là nhiều
hơn 2 phần 3 số phiếu thuận cần phải có, nhưng vẫn ở trong số những phiếu chống
cao nhất.
Trong
số các thành viên của đại hội, bản báo cáo nói, có một số người nghĩ rằng ý tưởng
về các nữ phó tế là ngược với truyền thống, trong khi có những người khác nhấn
mạnh nó sẽ phục hồi đường lối của giáo hội sơ khởi, kể cả thời ký Tân Ước, có
nói đến các nữ phó tế.
Lại
có những người khác, nhận ra nó là một cách đáp ứng thích hợp và cần thiết với
những dấu chỉ của thời đại, trung thành với truyền thống, và là một tư tưởng có
thể tìm được tiếng vang trong tâm trí của nghiều người đang tìm kiếm nghị
lực và sức sống mới trong giáo hội. Báo
cáo nói vậy. Nhưng bản báo cáo nói thêm rằng một số người nghĩ làm vậy là “phối
kết giáo hội với tinh thần của thời đại”.
Mặc
dù đoạn này có được hơn 2 phần 3 số phiếu thuận cần thiết, nó nhận được số
phiếu chống nhiều hơn bất cứ khoản nào khác vì được biểu quyết với số
phiếu thuận 277 và phiếu chống 69.
Các
thành viên hội nghị cúng thảo luận những cách tiếp cận để đón tiếp và hội nhập
vào đời sống giáo hội những người đã từng cảm thấy bị bỏ ra ngoài, gồm có những
người nghèo, những người mất năng lực, những người LGBTQ hay ngay cả những
người đồng tính và chỉ nói chung chung về những vấn đề liên quan đến “ bản sắc
cá nhân (identity) và dục tính”.
Cha
Dòng Tên James Martin, một thành viên thượng hội đồng, người đã từng tham dự
mục vụ tiếp cận những người Công Giáo LGBTQ+ đã nói với hãng tin CNS, “Theo tôi hiểu, có quá nhiều phản phản kháng
khiến cho việc dùng từ LGBTQ+ một cách lành mạnh không thể làm được, mặc dù nó
đã có ở trong văn kiện hành động của thượng hội đồng.
“Sự
chống đối này thường xảy ra trong những khóa họp khoáng đại, trong khi phía bên
kia phản bác lại, nghĩa là đòi hội nhập nhiều hơn và đòi xem những người LGBTQ
như những con người, chứ không phải một hệ tư tưởng,” ngài nói vậy.
Bản
tổng kết nói “để phát triển cách suy tư đích thực của giáo hội về những vấn đề
này và các lãnh vực khác, cần phải tiếp cận những vấn đề này trong ánh sáng của lời Chúa và giáo huấn
của giáo hội dựa trên thông tin và suy tư thích hợp.”
“Để
tránh nhắc lại những công thức trống rỗng, ta cần cung cấp một cơ hội để đối thoại
xoay quanh khoa học nhán văn và xã hội, cũng như những suy tư về triết lý và thần học.
Bản
tổng kết nói sự phân hóa trong hội nghị phản ảnh những quan tâm trái ngược
nhau: nếu ta dùng giáo thuyết một cách nghiêm khắc, với một thái độ phê phán,
ta phản lại Phúc Âm; nếu ta thi hành lòng thương xót ‘ giá hạ’ ta sẽ không
truyền đạt được tình yêu của Chúa.
Bản
tổng kết lại nói, “bằng nhiều cách khác
nhau, những ai cảm thấy bị gạt ra ngoài lề hay bị gạt ra khỏi giáo hội vì tình
trạng hôn phối, bản sắc cá nhân (identity) hay xu hướng giới tính, cũng đòi
được lắng nghe và có bạn đường. Người ta cảm thấy có tình yêu, lòng thương xót
và thông cảm sâu đậm trong hội nghị đối với những người đang bị hay cảm thấy bị
tổn thương hay bị lơ là bởi giáo hội, những người muốn có một nơi để gọi là
nhà, nơi người ta cảm thấy an toàn, được lắng nghe, được tôn trọng mà không sợ
bị phê phán.
Báo
cáo nhấn mạnh giai đoạn lắng nghe xảy ra tại địa phương, trên toàn quốc vá
xuyên lục địa trước thượng hội đồng và giai đoạn đối thoại trong Thánh Thần xảy
ra trong thượng hội đồng, thảo luận bao gồm mỗi người phát biểu trong nhóm nhỏ
của mình, cũng có những thành viên khác, trước hết chỉ góp ý kiến về những gì
đánh động họ, từ thinh lặng đến thảo luận.
Ở
nhiều chỗ trong bản báo cáo, các thành viên hội đồng nhấn mạnh phải nỗ lực
nhiều hơn để lắng nghe những người đã vượt qua các vụ lạm dụng của giáo sĩ và
những người đã phải chịu lạm dụng về tâm linh hay tâm lý.
Cởi
mở lắng nghe và đi bên cạnh tất cả mọi người, gồm những kẻ đã bị lạm dụng và
đau khổ trong giáo hội, là những gì làm cho nhiều người trước kia không ai thấy
thì nay được xuất hiện tỏ tường, báo cáo cho biết thế. Con đường dài tiến tới hòa giải và công lý, kể
cả việc chấn chỉnh những cơ cấu thuận lợi cho lạm dụng, vẫn còn ở trước mắt và
đòi hỏi những cử chỉ thống hối cụ thể.
Các
người tham dự hội đồng nói diễn trình (hội đồng) này đã giúp họ cảm nghiệm được
giáo hội như là nhà và gia đình của Chúa, một giáo hội gần gũi hơn với giáo
dân, bớt quan liêu và có tinh thần liên đới nhiều hơn.
Tuy
vậy, báo cáo nói, những từ synodal và
synodality, vốn gắn kết với kinh nghiệm và lòng mong muốn này, cần được làm
sáng tỏ hơn, sáng tỏ về thần học và, có lẽ cả trong giáo luật nữa.
Một
số người tham dự, theo báo cáo, thắc mắc làm sao một hội nghị có 21% số người
tham dự là giáo dân nam nữ, các tu sĩ và linh mục có thể gọi là thượng hội đồng
giám mục.
Bản
báo cáo cũng nhìn nhận có những người sợ rằng rằng giáo huấn của giáo hội sẽ bị
thay đổi, khiến cho ta xa rời đức tin tông truyền của cha ông và phản lại lòng
trông mong của những người khao khát Chúa ngày nay.
Tuy
thế, để đáp lại, các người tham dự hội đồng nói, “Chúng tôi tin rằng synodality
(chính sách dân Chúa đồng hành) là sự biểu lộ của Truyền Thống sinh động, báo
cáo nói vậy.
“Rõ
ràng là một số người sợ sẽ bi bắt buộc phải thay đổi, lại có những người sợ sẽ chẳng có gì thay đổi cả, và sẽ có quá ít
lòng can đảm để đi theo nhịp độ của Truyền Thống sống động.” Báo cáo nói thế.
“Lại nữa” báo cáo nói thêm, “sự bối rối và
chống đối đôi khi có thể che giấu sự sợ hãi (của những người) mất quyền hành và
những đặc quyền phát sinh từ đó.”
Những
những người tham gia hội đồng mô tả tiến trình thượng hội đồng “phát sinh trong
truyền thống giáo hội” và xảy ra trong ánh sáng của giáo huấn Công Đồng Vatican
II, nhất là khi Công Đồng nhấn mạnh giáo
hội là màu nhiệm và là dân Chúa, được kêu gọi nên thánh.”
Các
vị nói chính sách “Dân Chúa Đồng Hành” (synodality) đề cao sự đóng góp của tất
cả những ai đã chịu phép rửa, tùy theo
ơn gọi riêng của mỗi người,” và do đó,
“cấu thành cách đón nhận Công Đồng sâu sắc hơn nữa”.
Bản
báo cáo cũng nhấn mạnh mục đích của chính sách Dân Chúa Đồng Hành là sứ mạng
(truyền giáo).
“Là
những môn đệ của Chúa Giêsu, ta không thể trốn tránh trách nhiệm chứng tỏ và
lan truyền tình yêu và lòng dịu hiền của Chúa trong một nhân loại bị thương
tổn,” báo cáo nói.
Trong
suốt thời gian thượng hội đồng, báo cáo nói, “nhiều phụ nữ biểu lộ lòng biết ơn
sâu xa đối với việc làm của các linh mục và giám mục. Nhưng họ cũng nói đến một
giáo hội gây tổn thương.với khuynh hướng bảo vệ uy quyền của giáo sĩ, một não
trạng hiếu chiến và những cách biểu lộ uy quyền không thích hợp, tiếp tục gây
ra những vết sẹo trên bộ mặt của giáo hội, gây thiệt hại cho hiệp thông.”
Cần
phải hoán cải sâu xa về tâm linh để làm nền tảng cho bất cứ thay đổi cơ cấu
nào, báo các nói, “Lạm dụng tình dục và lạm dụng quyền hành và quyến bính tiếp
tục kêu gào đòi công lý, chữa lành và hòa giải.”
Vũ Vượng dịch