VUI SỐNG TRONG MỘT THẾ GIỚI ĐẦY CĂNG THẲNG
Living Joyfully in a Stressed - Out World
(Nguyên bản
tiếng Anh: Christopher News Note số 595)
MỌI NGƯỜI
ĐỀU BIẾT HẠNH PHÚC CHÓNG QUA. Nó tùy thuộc hoàn cảnh, tâm trạng và cả những gì
nay thay mai đổi như thời tiết, và những căng thẳng trong đời sống gia đình hàng
ngày, nơi trường học, ở sở làm, và ngay cả giờ nhàn rỗi cũng có thể làm ta mất
hào hứng và trống rỗng. Sống luôn luôn hạnh phúc trong một thế giới đầy căng thẳng
tất nhiên không thể được. Nhưng niềm vui - niềm vui thật sự - thì quan trọng hơn
hạnh phúc tạm thời. Nó là nguồn mạch của bình yên, sức khoẻ và vui sướng, một món
quà của Thánh Thần mà ta có thể đạt được bằng cách nào đây?
Nhận
ra niềm vui
“Hãy tìm cho thấy ở đâu có niềm vui, và cho
nó một tiếng nói hơn cả tiếng hát. Vì bỏ mất niềm vui là bỏ mất tất cả.”
- - Robert Louis Stevenson
Bước đầu
để vui sống là nhận biết niềm vui là gì và từ đâu mà có. Trước hết phải biết nó
không phải là cái gì vật chất, ích kỷ và tạm bợ. Niềm vui thật sự thuộc lãnh vực
tâm linh (có nghĩa là nó được cảm nghiệm bởi thân thể, tâm trí và linh hồn một
cách hài hòa). Vui là quên mình đi. Trong niềm vui ta thật sự quên mình và cảm
nghiệm được sự hiệp thông với những người khác, tức là kết đoàn thực sự. Và niềm
vui thì bất tận vì nó cho ta nếm trước được hương vị của thiên đàng ngay ở đây
bây giờ.
Niềm
vui có tính linh hoạt hoàn toàn. Một người biết vui sống không bao giờ chán nản,
lãnh đạm, hờ hững. Henri Nouwen, một nhà văn chuyên về tâm linh thuộc Dòng Tên,
gọi niềm vui là tình trạng ngây ngất lành thánh. Trong tác phẩm Lifesigns (Những
dấu hiệu của sự sống) ông đã viết: “Từ ‘ngây ngất’ giúp ta hiểu đầy đủ hơn niềm
vui Chúa Giêsu ban phát. Theo nghĩa đen “ngây ngất” có nghĩa là ở bên ngoài nơi
tĩnh lặng … niềm vui luôn đi liền với động tác, đổi mới, hồi sinh và biến đổi –
tóm lại là gắn liền với sự sống.”
Khi
Missy Franklin, một vận động viên bơi lội, bắt đầu cảm thấy hoảng sợ trong hồ bơi
tại Thế Vận Hội Rio de Janeiro 2016, nó ảnh hưởng đến việc thao diễn cũng như
niềm vui trong môn thể thao vốn là trọng tâm đời sống của cô. Franklin không bỏ
phí thì giờ, nhưng tìm ngay cách chữa bệnh lo âu của mình (một bước đi tối quan
trọng) và dốc quyết tìm lại cả nghề nghiệp lẫn niềm vui.
“Tôi
quyết tâm tìm lại những niềm vui bơi lội là những gì đã giúp tôi đạt những huy
chương ở Thế Vận Hội London, nâng cao những thành tích cho tới nay vẫn được coi
là kỷ lục thế giới, kỷ lục thế vận hội. Tôi không cảm thấy niềm vui ấy ngay bây
giờ nhưng tôi biết nó ở trong tôi, một chỗ nào đó, sâu thẳm. Tôi chỉ cần khơi
nguồn trở lại, ôm lấy nó và tự nhũ nó là vốn liếng của tôi.” Rồi cô chia sẻ trên
mạng Twitter thông điệp này: “[Tôi] phó thác cho Chúa, tin rằng một điều gì tốt
đẹp sẽ đến trong hoàn cảnh này, và tôi sẽ phục hồi tốt đẹp hơn bao giờ hết.”
Điều
nghịch lý của đời vui là thế này: nó có thể - và thường thường phải – trùng hợp
với cuộc sống căng thẳng, khó khăn, mất mát và đau đớn. Sự buồn sầu không nhường
chỗ nào cho hạnh phúc, nhưng nỗi buồn và niềm vui có thể, và vẫn thường chung sống
trong đời ta. Có thể ta không thấy rõ ràng khi đó, nhưng niềm vui vẫn như một đợt
sóng ngầm nâng đỡ ta trong dòng thời gian nặng nề của đời sống hàng ngày.
Những
ai phải đối phó với bệnh tật trầm trọng thường ngạc nhiên vì còn gặp được niềm
vui ngay giữa cảnh sợ hãi và đau đớn. Gerri Willis, một phóng viên thương mại của
đài Fox Business News đã nói một câu, thay cho nhiều người, rằng cuộc chiến với
bệnh ung thư vú của cô đã cho cô một món quà bất ngờ: “Ung thư là một ông thầy
giỏi. Điều mà bây giờ tôi biết được là: không nên sợ hãi những thử thách như tôi
đã phải đối phó, nhưng cần phải đối phó trực diện với chúng bởi vì trong hành
trình nào cũng có điều tốt đẹp. Đành là tôi đã khóc nhiều khi nghe chẩn đoán của
bác sĩ, nhưng có nhiều điểm sáng, dịp vui và vẻ đẹp trên đường đi. Sự ngạc nhiên
do niềm vui này mang đến là một trong những món quà quý nhất tôi đã nhận được từ
trước tới nay mặc dù tôi phải chiến đấu với một ác quỷ, kẻ thù của sức khoẻ, mới
nhận được món quà ấy.”
Niềm
vui là một món quà, giống như những món quà tốt đẹp khác, từ Chúa mà đến như một
cách để chứng tỏ tình yêu của Ngài. Lúc nào niềm vui cũng sẵn đó, ta chỉ cần nhận
ra là có liền. Như C. S Lewis đã viết: “Không có người nào một lòng mong muốn
niềm vui mà không tìm được nó. Ai tìm sẽ thấy. Ai gõ sẽ mở cho.”
Bắt lấy
niềm vui
“Ai biết hôn hít niềm vui khi nó bay
qua, người ấy sống trong bình minh đời đời.”
- - William Blake
Bí quyết
thứ hai để vui sống là phải nhớ rằng, cũng như đối với sự khoẻ mạnh của thân thể,
có những thái độ và sự tập luyện mà ta cần phải biến thành thói quen, một phần
của đời sống hàng ngày. Ta càng gắn bó chặt chẽ với những thói quen đó (và vứt
bỏ những gì ngược lại) ta càng dễ khơi nguồn sức mạnh của niềm vui.
Trong
những cuộc thảo luận gần đây, được xuất bản dưới tựa đề “Sách Niềm Vui” (Book
of Joy), đức tổng giám mục Anh Giáo Desmond Tutu và vị lãnh đạo Phật Giáo Tây Tạng
Dalai Lama đã liệt kê tám điểm trụ chốt của niềm vui: những đức tính giúp ta
vun trồng niềm vui thật sự, đồng thời cũng là dấu chỉ định hình của những con
người vui tươi. Những đức tính này vang vọng trong tất cả những truyền thống tôn
giáo và triết học.
Đó là:
1)Nhãn quan – khả năng nhìn nhận những hoàn cảnh từ những góc nhìn khác nhau 2)
Lòng khiêm nhường - sự hiểu biết vững chắc về những giới hạn của ta 3) Óc hài hước
- khả năng coi nhẹ bản thân và những hoàn cảnh của ta 4) Chấp nhận - điều mà người
Kitô hữu gọi là thái độ phó mặc cho thánh ý Chúa. 5)Tha thứ - khả năng trút bỏ
những hậm hực và những thương tổn cũ. 6)Lòng biết ơn – nhìn nhận rằng tất cả cuộc
đời, dù hoàn cảnh thế nào chăng nữa, là một món quà. 7) Thương người - hiểu rằng
không phải chỉ có mình ta đau khổ, và vui là quên mình đi. 8) Lòng đại lượng –
là tinh thần của người biết cho đi một cách hân hoan.”
Trong
tám điểm trụ chốt này, ta đã chú tâm tập luyện được mấy điểm? Việc tập luyện có
ý thức này - nghĩa là ta đã theo đuổi với một đích rõ ràng như theo đuổi hạnh
phúc hay thành công - đã đạt kết quả bao nhiêu?
Sống
vui và làm cho người khác vui
“Quyết giữ gìn hạnh phúc, để rồi niềm
vui của bạn và chính bạn sẽ làm thành một lực lượng bất khả bại trước mọi khó
khăn”
- - Hellen Keller
Khơi dậy niềm vui thực sự có khả năng biến đổi những cuộc
đời - đời ta và đời người khác. Niềm vui là một ngọn đèn không thể dấu kín dưới
một cái thúng. Nó tỏa sáng từ chúng ta và lôi kéo người khác đến với ta. Không
ai ngăn chặn được cuộc sống vui tươi. Nó đổ tràn trề khiến ta phải chia sẻ bí
quyết sống vui cho người khác.
Kathryn Jean Lopez, chủ biên báo National Review Online
viết trong một bài suy niệm đăng trong báo Abilene Reporter News: “Tôi buồn cười
khi đọc quảng cáo của công ty Dunkin’ Donuts. Họ thúc dục người ta ‘chia sẻ niềm
vui’. Không thể chối cãi rằng khi ai đem hàng chục bánh donut đến sở làm, người
ta sẽ vui cười rầm rộ hay ít nhất sinh hoạt cũng náo nhiệt hơn khi người ta ăn ngọt
nhiều quá. Nhưng chỉ có niềm vui thật sự - khi biết được tình yêu siêu việt của
Chúa mới có sức biến đổi cực kỳ tốt đẹp.”
Niềm vui biến đổi đời ta bằng cách đưa ta đến với người
khác để xây nên những liên hệ làm cho đời sống cộng đồng được nâng cao và quan
hệ giữa mọi người được khắng khít. Ngược lại, khi đến với người khác, ta cũng được
hưởng một niềm vui. Nhà báo Joyce Coronel
nhận xét: “Niềm vui sẽ đến khi ta quyết tâm phục vụ người khác. Ta quên
mình đi, và quên mình là một điều tốt, mặc dù văn hóa ngày nay muốn ta làm ngược
lại. Phục vụ người khác mà không trông mong được đền đáp sẽ cho ta niềm vui và
sự chữa lành mà không một việc gì khác có thể làm được.”
Đội khúc côn cầu (hockey) Detroit Red Wings gặp nhiều thất
bại trong bước đầu của mùa bóng 2016 – 2017, nhưng họ đã khám phá được chân lý
trong lời khuyên trên đây của Coronel. Một cuộc thăm viếng nhân mùa Giáng Sinh
tại Bệnh Viện Nhi Đồng Michigan, một truyền thống hàng năm của đội, đã mau chóng
phục hồi tinh thần đang sa sút của các cầu thủ.
Thủ môn Jimmy Howard nói: “Thực ra, với một cái nhìn rộng
lớn hơn, vấn đề của đội khúc côn cầu không quan trọng lắm đâu. Có nhiều người
trên thế giới này đang gặp khó khăn hơn nhiều. Thật đau lòng khi thấy tình cảnh
những trẻ em này và gia đình các em đang phải đối phó. Nhưng đồng thời chúng tôi
cũng được một phần thưởng to lớn vì có thể cho các em những giờ phút vui tươi hào
hứng.”
Cho niềm vui, đội bóng cũng được niềm vui. Huấn luyện viên
Jeff Blashill nói:“Chúng tôi được đến đây và giúp cho các em vui cười, thật là
tuyệt vời. Hoàn cảnh đau lòng, nhưng chúng tôi vui vì thấy niềm vui trên mặt các
em.”
Nói cách khác, niềm vui sinh ra niềm vui. Vậy hãy làm cho
nó tỏa rộng.
Năm
cách để phát động niềm vui:
1- Hãy đếm những
diễm phúc của mình. Tập tìm cho ra, trong mọi cảnh ngộ, ít ra là một điều gì để
cảm ơn. Lòng biết ơn không phải lúc nào cũng có được dễ dàng, nhưng nhà báo
Joyce Coronel nhấn mạnh nó là “một tâm thức có thể làm thay đổi cách nhìn đời của
ta theo chiều hướng tốt đẹp hơn.”
2- Hãy cười lên. Óc
hài hước lành mạnh thật sự có thể làm giảm bớt sức nặng của đời sống căng thẳng hàng ngày. G. K
Chesterton, một nhà văn dí dỏm và khôn ngoan viết: “Các thiên thần có thể bay bổng
vì biết coi nhẹ bản thân mình.”
3- Đi xưng tội. Gánh
nặng của tội lỗi là một trong những trở lực lớn nhất của niềm vui. Mở lòng đón
nhận lòng thương xót của tòa cáo giải. Đức Giáo Hoàng Phanxicô nhắc nhở ta:
“Qua mục vụ tông truyền, lòng thương xót Chúa đến với tôi, lỗi lầm của tôi được
tha thứ và niềm vui được ban cho tôi.”
4- Lần chuỗi Mân
Côi. Nhiều người trong chúng ta chạy đến Đức Mẹ Sầu Bi trong những lúc đau khổ.
Nhưng Đức Maria cũng được tôn vinh là “Nguồn Vui của Tôi”. Hãy xin mẹ cầu bầu để
khám phá ra hay tìm lại được nguồn vui riêng của bạn trong Chúa Kitô.
5- Tìm người trợ
giúp khi cần. Buồn sầu là phản ứng tự nhiên khi bị mất mát. Nhưng mất khả năng
cảm thấy vui ngay cả trong những thời gian tốt đẹp là dấu hiệu báo động bị bệnh
trầm cảm lâm sàng hay những bệnh khác, về thể lý hay tâm thần. Nếu đã mất và không
thể tìm được niềm vui khi đã cố dùng những phương thức khác, thì phải đi tìm
tham vấn hay gặp thày thuốc để xin trợ giúp và tìm lại hy vọng.
|
Vũ Vượng dịch