Giữ Gìn Tinh Thần Tích Cực Bên Cạnh Những Người Tiêu Cực
(Staying
Positive around Negative People)
Nguyên bản tiếng
Anh đăng trong Christopher News Notes 574
DÙ
CỐ GẮNG ĐẾN ĐÂU, NHỮNG AI MUỐN GIỮ GÌN TINH THẦN TÍCH CỰC VỀ ĐỜI SỐNG CŨNG
KHÔNG THỂ TRÁNH ĐƯỢC NHỮNG NGƯỜI CÓ XU HƯỚNG TIÊU CỰC. Nơi nào cũng thấy họ - tại
bàn giấy bên cạnh, nơi sở làm; bên kia hàng rào vườn sau nhà, chung quanh bàn
ăn gia đình trong ngày Lễ Tạ Ơn, trên những hàng ghế bình dân trong sân đấu
bóng chày, trên trang mạng… Như thế làm sao giữ được tinh thần tích cực khi phải
đối đầu thường xuyên với những người đi đâu cũng mang theo tâm trạng đen tối như
mây mù?
Đây là trường hợp ta
không thể áp dụng câu cách ngôn cổ “Nếu không thể đánh bại họ, thì nên kết bạn
với họ,” vì làm thế là chống lại chính mình rồi. Ta không thể thay đổi (hay
đánh bại) họ, nhưng ta có thể thay đổi chính mình, hay ít ra là thay đổi cách
ta đối phó với những người chỉ biết từ chối hay chống đối mà thôi.
Thay
đổi nền nếp suy nghĩ và hành động
“Ta
hãy gặp nhau bằng một nụ cười, vì nụ cười là khởi đầu của tình yêu.”
Mẹ
Têrêxa thành Calcutta
Cha Francis “Rocky”
Hoffman J.C.D, giám đốc điều hành của Đài Phát Thanh Sống Đạo (Relevant Radio)
và bầu sô chương trình “Hỏi Ý Kiến Cha” (Just Ask Father) nói rằng khi phải
đương đầu với những người hay hoàn cảnh khó chịu “ta phải thay đổi nền nếp suy
nghĩ và hành động, nếu không nền nếp đó sẽ thay đổi ta.” Nền nếp đó có ở khắp
nơi, trong những cơ quan phòng sở, các trường học, trong gia đình và cả trong
những nhà thờ nữa.
Cha Hoffman giải thích
tiếp: “Khi ờ giữa những người có xu hướng tiêu cực, điều mà ta được kêu gọi phải
làm là hãy thắp nên một ngọn nến; đừng nguyền rủa bóng tối. Việc ấy phải xuất phát
từ trong lòng. Nguồn mạch của niềm vui, hy vọng và tinh thần lạc quan là ơn
Chúa. Ta có thể nhận ơn phước trực tiếp từ Thiên Chúa hay nhờ việc tham dự vào
các nhiệm tích, nhất là nhiệm tích Thánh Thể và Hòa Giải, hay bằng những lời cầu
nguyện.
Hơn nữa Cha Rocky còn đề
nghị ta nên có một quyết tâm rõ ràng, quyết tâm gìn giữ tinh thần tích cực. Ngài nói, “Ta phải tránh
bàn tán truyện riêng tư của người ta mà bàn tán là một thói xầu hầu như ai cũng
mắc phải nếu không có quyết tâm từ bỏ. Ta phải quyết tâm chỉ nói về những điều
tốt của người khác. Nói thế không có nghĩa là ta phải có kiểu lạc quan ngây thơ
của cô bé Pollianna trong tiểu thuyết hay phủ nhận có những vấn đề rắc rối.
Trái lại phải có đầu óc cởi mở và hiểu rằng rắc rối là những việc thường xảy ra
hàng ngày. Nhưng ta hãy nói về những gì tốt đẹp, hãy mang theo ánh sáng của Chúa
Kitô.”
Hiểu rõ những khuyết điểm
và tâm tính của người khác cũng có ích lợi cho ta. Cha Rocky chỉ rõ rằng một số
người thường hay nóng nảy vào buổi sáng hay buổi tối chỉ vì mệt mỏi. Nên để cho
họ thoải mái đừng xen vào chỗ họ trong những lúc này. Hay ít nhất cũng nên thông
cảm với họ nhiều hơn. Nếu biết nghĩ đến
lòng thương xót của Chúa khi ta sa vào những thói quen xấu, thì ta dễ có lòng
thương xót đối với những người khác, khi họ sa vào những lỗi lầm tương tự. Cha
nói: “Những người vui vẻ, hoạt náo hay những người có tinh thần tích cực mà tôi
biết đều là những người có lòng khiêm nhường và đời sống tâm linh khác thường.”
Dùng internet quá nhiều
cũng có thể đưa ta đến tâm trạng tiêu cực. Một bài viết trên mạng PsychCentral
tiết lộ rằng “dùng mạng xã hội như Facebook có thể làm gia tăng căng thẳng buồn
phiền, tạo ra lo lắng và có ảnh hưởng tiêu cực đối với cảm nhận về chính mình.
Dùng mạng xã hội này còn có thể gây ra bệnh tâm thần, hoặc nếu đã có bệnh ấy rồi,
thì nó sẽ trầm trọng hơn.”
Nên tinh ý nhận xét
internet có ảnh hưởng thế nào đến tình cảm và tinh thần của bạn. Nếu cần phải
ngăn chận hay từ bỏ những người chỉ biết biểu lộ giận dữ và tiêu cực thì đừng có ngần ngại.
Cha Rocky nói thêm: “Trên
mạng ngày nay người ta có thể nghe được một thứ tiếng nói khác với tiếng nói
người ta đã định cho nó thuở ban đầu. Trên Facebook của tôi, tôi đã dần dần tạo
ra một tiếng nói riêng. Tôi cố gắng chỉ nói về những gì tích cực, tốt lành,
chân thật, đẹp đẽ và hưng phấn, tôi tránh chính trị. Dù tôi có thích nói về
chính trị chăng nữa, đó không phải nơi thích hợp, vì chính trị gây chia rẽ. Tôi
cố gắng tìm kiếm điều gì đưa tới đoàn kết.”
Hãy
tự biết chính mính
“Thái
độ là điều nhỏ bé nhưng có thể làm thay đổi to lớn.”
-Winston
Churchill
Merci Miglino, một cố vấn
chuyên về hướng dẫn đời sống ở Albany, New York gọi những người tiêu cực là loài
ma cà rồng, không hút máu nhưng hút nghị lực của người ta, bà nói : “Nếu ta cứ
bị vấp ngã vì những người tiêu cực, thì nên tự hỏi, điều ấy cho thấy gì về
chính mình? Thí dụ: phải chăng tôi thường hay giao du với những người chỉ biết
than thở? Tôi có hùa theo họ và cũng than thở như họ chăng?”
Miglino đề nghị nhìn thẳng
vào tình huống này để xem trong những lời than thở - hay người than thở - có điều
gì làm thoả mãn những nhu cầu riêng của tôi chăng? Nó làm tôi thoả mãn vì cảm
thấy mình cao hơn, hay củng cố những thái độ riêng của tôi, hay nó cho tôi dịp bàn
tán chuyện riêng của người ta? Khi đã hiểu được những động lực thúc đẩy rồi, ta
có thể vươn lên, đạt tới lối sống tích cực.
Bà đề nghị lánh xa những
người có đầu óc tiêu cực. Nhưng nếu không tránh được thì còn có một cách khác
là chấp nhận.
Bà giải thích: “Chấp nhận
không phải là đầu hàng. Khi tôi biết chấp nhận điều gì về chính mình, về một
hoàn cảnh hay một người nào thì cũng là điều hay: tôi sẽ được bình an và thanh
thản. Muốn được như vậy cần phải tập luyện, nhưng khi đã biết chấp nhận ta có
thể làm được nhiều việc khác.”
Bạn
phải biết lựa chọn
“Cần
phải có tư tưởng tích cực vì tư tưởng trở thành lời nói. Cần phải có lời nói
tích cực vì lời nói trở thành hành động. Cần phải có hành động tích cực vi hành
động trở thành thói quen. Cần phải có thói quen tích cực vì thói quen trở thành
niềm tin. Cần phải có những niềm tin tích cực vì niềm tin trở thành định mệnh của ta.”
-Mahatma Gandhi
Bà
Gretchen Rubi, tác giả quyển sách tựa đề Happiness Project (Mưu Tìm Hạnh Phúc)
đã viết về “cái cảm giác ngon lành, thoả mãn tôi thường cảm thấy ngày trước mỗi
khi chỉ trích người này người kia, sách này sách nọ, âm nhạc, và đủ mọi thứ
khác. Thái độ nghiêm khắc đó cho tôi cái cảm tưởng mình là người thành thạo,
thông thái.” Cho nên bây giờ bà quyết thay đổi chính mình, bắt đầu “xét lại” tất
cả những lãnh vực của đời sống theo tinh thần tích cực, một việc làm, theo lời
bà, đòi hỏi lòng khiêm nhường, tiết độ và vô tư, nhưng nó cho ta niềm vui và sự
nhẹ nhàng.
Bà
viêt: “Một trong những nhân tố trong bản tính con người là ta thường nghiêng về
phía tiêu cực nhiều hơn. Trong những hoàn cảnh tương tự, ta thường có phản ứng
về một việc xấu mạnh mẽ hơn và lâu dài hơn là đối với một việc tốt.” và bà lưu
ý rằng có những cuộc nghiên cứu cho thấy để hàn gắn hậu quả của một thái độ khắc
nghiệt và tai hại người ta cần phải làm ít nhất là năm việc tốt.
Bà
nói tiếp, “Một trong những hậu quả của xu hướng nghiêng về phía tiêu cực là khi
tâm trí của người ta trống rỗng, nó thường trôi dạt tới những ý nghĩ lo buồn và
giận dữ.” Để đối phó với xu hướng này nơi chính mình, bà đã tạo ra điều mà bà gọi
là một “nơi lánh nạn”. Đó là một nơi trong tâm trí để kéo bà ra khỏi xu hướng
tiêu cực đang xâm lấn. Nơi ấy là một kỷ niệm vui, một người bạn tốt, một quyển
sách ưa thích, một khu vườn ưa chuộng, v.v…Bất cứ ai trong chúng ta đều có thể
làm như vậy.
Nữ
tu Anne Bryan Smolin CSJ, tác giả quyển sách “God Knows You’re Stressed” (Chúa
Biết Bạn Lo Buồn) đã khuyên thế này: “Không phải lúc nào ta cũng thay đổi được
hoàn cảnh, nhưng ta có thể lánh xa hành động tiêu cực.” Thí dụ: chỉ cần đứng dậy
và đi làm một cái gì khác – hay nói, “Tôi không muốn nói về điều này nữa. Cứ thế
này chúng ta chẳng giúp được gì cho nhau.” Cũng có khi ta cần phải lấy cái xà
ra khỏi mắt ta trước đã.
Bà
nói, “Những cuộc nghiên cứu cho thấy 80% những gì ta nói một mình, những gì ta
nghe thấy trong đầu óc đều là tiêu cực. Chúng ta tự làm mất giá trị của mình đi.”
Rồi bà nhận định rằng ngay cả một việc xem ra vô hại, như tự trách mình để mất
xâu chìa khóa cũng có thể làm thay đổi thái độ của ta đối với chính mình hay
người khác một cách tệ hại.
Alex
Blackwell, người viết blog Everyday Inspiration (Cảm Hứng Hàng Ngày) trên mạng
Niềm Tin nói rằng điều quan trọng chúng ta cần hiểu, khi phải đương đầu hay bị
bao vây bởi những người tiêu cực, là thái độ tiêu cực của một người khác là một
thứ “kính lọc” mà họ dùng để nhìn xem thế giới. Nhưng ta có thể chọn một cái
kính lọc khác, kính lọc để thấy điều hay lẽ phải.” Ông nói thêm, “Tôi thấy thật
khó khăn, nếu muốn nói lên tiếng nói ngược lại theo tinh thần tích cực. Nếu tôi
luôn hướng về niềm tin của mình và tiếp tục dùng cái kính lọc của tinh thần
tích cực, tôi có thể dùng nó như một thứ áo giáp chống lại bệnh tiêu cực mãn
tính của người khác.”
Ngoài
ra, ta cần trông cậy vào sức mạnh của lời cầu nguyện. Ta thường cầu nguyện cho
những người đau yếu, mà đầu óc tiêu cực có thể trở thành một thứ bệnh về tình cảm.
Nếu bạn gặp một người nào hay nhận thấy chính mình có một thái độ xấu, hãy cầu
xin Chúa đem niềm vui và sự bình an của Ngài vào trong tình cảnh bi đát ấy. Khi
bản thân ta có những phẩm cách tích cực ta có thể khuyến khích người khác tìm ra
bản tính tốt lành của họ. Hãy tiến lên để trở thành người phản chiếu ánh sáng của
Chúa nơi trần gian.
“KiTô Hữu không thể là người bi quan. Nếu ta thực sự yêu mến Chúa KiTô và nếu ta cảm thấy Ngài yêu thương chúng ta dường nào, lòng ta sẽ bừng lên một niềm vui tỏa rộng tới mọi người chung quanh.”
-Đức Giáo Hoàng Phanxicô